Tematik Rehberler
İNANCIN PEŞİNDE
İnanç turizminin adının konmuş olması, bu tür gezilerin yeni olduğu gibi bir yanılgı yaratmasın. İnsanoğlu asırlar öncesinden beri bazen bir dileğinin gerçekleşmesi, bazen şifa bulmak, önemli bir ruhani kişinin mezarını ziyaret etmek için inanç merkezlerinin yolunu tuttu. Şimdi dünyanın farklı inanç merkezlerine odaklanıyoruz.
İSLAMİYET
Müslümanların öncelikli ziyaret yeri olan Kâbe, Hac ve umre için gidilen ortak nokta. Hac ve umre sonrası Medine'de Hz. Muhammed’in mezarı, Kuba, Cuma, Kıbleteyn ve Seba mescitleri, Cennet-ül Bâkî Mezarlığı, Bulut Mescidi, Uhud şehitleri; Mekke'deyse Hz. Muhammed’in doğduğu ev, Cennet-ül Mualla, Nur Dağı, Sevr Mağarası, Cin Mescidi, Cebeli Kubeys en önemli ziyaret noktaları. Her üç tek tanrılı din için de büyük önem taşıyan Kudüs’teki Mescid-i Aksa, Müslüman nüfus için büyük öneme sahip. Hz. Muhammed’in Mirac gecesi namaz kıldığı camii olması ve Kuran’da adının geçmesi nedeniyle ciddi bir öneme sahip. Tasavvuf geleneğinin de güçlü olduğu Türkiye’de, ayıca her yıl 17 Aralık'ta yurt içinden ve yurt dışından pek çok kişi Konya'ya akıyor. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi'nin öldüğü Şeb-i Arûs gecesi ve o hafta boyunca Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri kapsamında şenlikler düzenlenerek Mevlânâ’nın tanrıya kavuşması kutlanıyor. Hz. İbrahim ve Hz. Eyüp’ün doğduğu yer olarak bilinen Urfa, bu nedenle Peygamberler Şehri olarak da anılıyor. İbrahim Peygamber’in ateşe atıldığında düştüğü yer olarak bilinen Balıklı Göl, kutsal kabul edilen balıkları ve çevredeki tarihi eserlerle beraber, şehrin en çok ziyaret edilen noktası. Hacı Bektaş-ı Veli'nin öğretisinin temellerini attığı yer olarak bilinen, Nevşehir’e bağlı Hacıbektaş ilçesi de Türkiye’de bir başka önemli dini ziyaret noktası. Hacı Bektaş-ı Veli Külliyesi, her yıl Alevilerin kutlamalarına sahne oluyor. Osmanlı’nın Avrupa içlerine ilerleyişinin ardından Balkanlar’da da yaygınlaşan Bektaşi geleneği, burada da ciddi bir turizm potansiyeli doğurmuş durumda. Budapeşte’de yüksek bir tepenin üzerinde bulunan Gül Baba Türbesi ve Makedonya'nın kuzeyindeki Tetovo şehrindeki Harabati Baba Tekkesi, en çok ziyaret edilenler arasında.
HIRİSTİYANLIK
Hıristiyan nüfusun önemli bölümünü oluşturan Katolikler için ilk sıradaki ziyaret noktası, Papa’yla özdeşleşmiş olan ve St. Peter Bazilikası ile taçlanan Vatikan. Hac yolları arasında en popüler olanı ise ‘Kutsal Topraklar’ olarak da nitelendirilen Kudüs ve çevresi. Birçok dinin doğum yeri olan bu topraklar, yüzyıllar süren Haçlı Seferleri’nin de hedef noktasıydı. Ayrıca Hz. İsa’nın çarmıha gerildikten sonra gömüldüğü kabul edilen yerde inşa edilen Kutsal Kabir Kilisesi de Kudüs’ü ziyaret eden Hıristiyan hacılar tarafından ziyaret edilen noktalar arasında. Hıristiyanlığın en eski kilise ve manastırlarının bulunduğu yerlerin başında, elbette semavi dinlerin buluşma noktası Türkiye ve Anadolu toprakları geliyor. Hristiyanlığın ilk 7 kilisesi, Efes’teki Meryem Ana Evi, Kapadokya’da ilk Hristiyan keşiş topluluklarının yerleştiği yeraltı şehirleri, kaya manastırları ve kiliseleri, 1963 yılında Papa tarafından hac yeri ilan edilen Antakya’daki Saint Pierre Kilisesi, hacıları çeken noktaların başında geliyor. Mısır’ın Akabe Körfezi çöllerinde gizli manastırlar, Etiyopya’nın Lalibela bölgesinde kayalara oyulmuş kiliseler, Portekiz’deki Fátima Şapeli de Hristiyanlar için önemli ziyaret noktaları. Avrupa’nın en önemli hac yollarından biri de inanç turizmi pastasından bölgedeki en büyük payı alan Camino de Santiago de Compostela yürüyüş rotası. Eski hacıların yollardaki dev heykelleri, harika manzara noktaları, yol üstü şapelleriyle Galiçya bölgesi, Hıristiyan hacı adayları için en çekici seçeneklerden biri.
MUSEVİLİK
Museviler için Kudüs’ün önemi MÖ 10. yüzyıla kadar uzanıyor. Musevilerin ruhani merkezi olan şehir, Davud’un burada kabileleri birleştirerek şehri kurmasından bu yana 3 bin yıldır önemini kaybetmedi. Günümüzde de Yahudiliğin en kutsal mekânları arasında sayılan Ağlama Duvarı, Kudüs'ün tam kalbinde yer alıyor. Yahudilerin, Hz. Süleyman'ın Kudüs’te yaptırdığı ve Romalılar tarafından yıktırılan dev tapınaktan geriye kalan tek parça olduğuna inandığı 485 metre uzunluğundaki bu duvara dilek olarak bırakılan kâğıtlar, belli zamanlarda topluca Zeytindağı’na gömülüyor ve Tanrı’nın bunları okuduğuna inanılıyor. Duvarın biraz üzerinde yer alan ve Hz. İbrahim’in oğlunu Tanrı’ya kurban etmek üzere çıktığı yer olduğuna inanılan Tapınak Tepesi, Tapınak Şövalyeleri tarikatının bir zamanlarki garnizonu imiş. Daha sonraları 7. yüzyıl civarında bu tepeye Kubbet-üs-Sahra ve Mescid-i Aksa gibi İslam mabedlerinin de yapılmasıyla, Müslümanlar için de kutsal mekân halini almış.
HİNDUİZM
Dünyanın en eski dinlerinden biri olarak anılan Hinduizm, kapsamlı ve geniş bir din. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygın olan bu din, 900 milyon inananıyla Hıristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü büyük din olarak sıralanıyor. Kökeni, ismini de aldığı Hindistan’a dayanan Hinduizm, MÖ 1500'lerde kutsal kitaplar olan Veda'ların yazıya geçirilmesinden çok daha önce de mevcut olan bir inanış. MÖ 3000 yıllarında İndus uygarlığının dini olan Hinduizm’e ait çeşitli Şiva heykeli kalıntıları bulunmuş. Belli bir kurucusu olmaması, tek bir kitabı olmaması ve çoğunluğun mutabık olduğu öğretiler bütününe sahip olmaması en ayırt edici tarafları. Endonezya’nın Java adasındaki geçmişi 9. yüzyıla uzanan dev Hindu tapınağı Prambanan ve yüksek bir plato üzerinde teraslar halinde inşa edilmiş tarihi Kraton Ratu Boko, önemli Hindu tapınakları. Hacıların uğrak yerleri olan ve geçit anlamına gelen ‘tirtha’lar arasında en önemlisi ise Hindistan’daki Varanasi. ‘Tanrı’nın kenti’ olarak da bilinen Allahabad ise Ganj, Yamuna ve Saraswati gibi üç kutsal nehrin birleştiği bir noktada kurulu ve adı kutsal Hindu metinlerinde çok fazla geçen, sayısız tapınakla süslü bir kent.
BUDİZM
2.500 yıllık tarihi ve günümüzde 500 milyonu aşan inananıyla Budizm özellikle Asya ülkelerinde yaygın olarak varlığını sürdüren bir inanç. Hayatın gerçeklerini anlamak için kraliyeti bırakıp meditasyona başlayan ve Nirvana’ya ulaşan Hint prensi Siddhartha Gautama (Buddha) tarafından kurulan Budizm’e yönelik turların en yoğun olduğu yer, Hindistan ve Nepal. En önemli kutsal mekânlar ise Buddha’nın hayatındaki önemli hadiselerin geçtiği yerler. Nepal’de doğduğu yer olan Lumbini, Bihar’da aydınlanıp Buddha olduğu Bodhgaya, havarileriyle tanıştığı Hindistan’daki Sarnath ve Hindistan’da hayatını kaybettiği Kushinagar en çok ziyaret edilen noktalar. Sri Lanka ve Japonya gibi pek çok ülkede de kutsal ve tarihi tapınaklar, ziyaretçiler için ciddi çekim merkezleri. Sri Lanka’da Anuradhapura, Polonnaruwa, Kandy ve Dambulla en önemli Budist merkezleri. Nüfusunun %95’i Budist olan Tayland’da Budizm’in aktif olarak toplumsal hayattaki görünürlüğü inanç turizmine ciddi katkı sağlıyor. Başkent Bangkok’ta Wat Phra Kaew, Wat Pho ve Wat Arun en önemli ziyaret yerleri. Siam krallığının tarihi başkenti Ayutthaya’ya gidenlerse Tayland’ın bir zamanlar Budist krallığı olduğunu bizzat görüyor. Tibet, Budist turistler için en ruhani yolculuklardan birini vaat ediyor. Çekim merkezlerinin yoğunlaştığı kent Lhasa’daki Potala Sarayı, Jokhang Tapınağı, Ganden Manastırı, Drepung ve Sera manastırları önemli ziyaret noktaları.